Hướng dẫn soạn Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 50 SGK Văn 12 Kết nối tri thức – Đàn ghi ta của Lor – ca (Thanh Thảo). Tham khảo: Đọc kĩ hai đoạn thơ cuối để tìm ra những hình ảnh đan xen giữa thực và ảo thể hiện.
Câu hỏi/Đề bài:
Phân tích những hình ảnh đan xen giữa thực và ảo thể hiện cái chết và sự bất tử của Lor-ca trong hai đoạn thơ cuối. Câu thơ kết có thể đem lại ấn tượng và cảm xúc gì cho người đọc?
Hướng dẫn:
Đọc kĩ hai đoạn thơ cuối để tìm ra những hình ảnh đan xen giữa thực và ảo thể hiện cái chết và sự bất tử của Lor-ca, vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng khả năng phân tích.
Lời giải:
Cách 1
Những hình ảnh đan xen giữa thực và ảo thể hiện cái chết và sự bất tử của Lorca ở hai khổ thơ cuối:
1. Hình ảnh “đường chỉ tay đã đứt”:
– Là hình ảnh thực, thể hiện sự kết thúc của cuộc đời Lorca.
– Hình ảnh này cũng mang ý nghĩa biểu tượng, thể hiện sự chia cắt giữa Lorca với cuộc đời, với nghệ thuật.
2. Hình ảnh “dòng sông rộng vô cùng”:
– Là hình ảnh ảo, tượng trưng cho thế giới bên kia, nơi con người đi về sau khi chết.
– Dòng sông rộng vô cùng thể hiện sự vĩnh hằng, bất diệt của cõi âm.
3.Hình ảnh “chàng ném lá bùa cô gái Di gan/ vào xoáy nước”
– Hình ảnh mang tính biểu tượng:
+”Chàng” tượng trưng cho Lorca.
+”Lá bùa” tượng trưng cho nghệ thuật của Lorca.
+”Cô gái Di-gan” tượng trưng cho âm nhạc dân gian Tây Ban Nha.
+”Xoáy nước” tượng trưng cho sự hủy diệt, lãng quên.
– Hình ảnh thể hiện tâm trạng của Lorca:
+Ném lá bùa vào xoáy nước thể hiện sự bất lực, tuyệt vọng của Lorca trước sự hủy diệt của nghệ thuật.
+Lorca cảm thấy nghệ thuật của mình đang bị lãng quên, chìm vào quên lãng.
-Hình ảnh thể hiện quan điểm của tác giả:
+Tác giả xót xa trước sự hủy diệt của nghệ thuật.
+Tác giả tin tưởng vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật, nghệ thuật sẽ không bao giờ bị lãng quên.
Tuy là hình ảnh ảo nhưng nó lại có ý nghĩa thực:
– Thể hiện sự tiếc thương của tác giả trước sự hy sinh của Lorca.
– Lời khẳng định về giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật Lorca.
4. Hình ảnh “Lor-ca bơi sang ngang/ trên chiếc ghi ta màu bạc
– Đây là một hình ảnh ảo.
– Lý do:
+Tính chất phi thực tế: Hình ảnh một người bơi trên một nhạc cụ là điều không thể xảy ra trong thực tế.
+Bối cảnh: Hình ảnh này xuất hiện trong khổ thơ cuối cùng, khi Lorca đã hy sinh.
– Ý nghĩa biểu tượng:
+Chiếc ghi ta màu bạc tượng trưng cho nghệ thuật của Lorca.
+Hành động bơi sang ngang thể hiện sự chuyển tiếp của Lorca sang một thế giới khác, nơi nghệ thuật của ông được tiếp tục cất tiếng.
+Hình ảnh này thể hiện niềm tin vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật Lorca và sự bất tử của tâm hồn nghệ sĩ.
Ngoài ra, hình ảnh này còn có thể được hiểu theo một số cách khác như:
+Lorca đang hòa mình vào nghệ thuật của mình.
+Lorca đang đi về cõi vĩnh hằng với niềm tự hào về nghệ thuật của mình.
+Lorca đang tiếp tục cuộc hành trình sáng tạo của mình ở thế giới bên kia.
Kết luận:
Hình ảnh Lorca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc là một hình ảnh ảo, nhưng nó mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, thể hiện niềm tin vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật Lorca và sự bất tử của tâm hồn nghệ sĩ.
5. Hình ảnh “chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợt”:
+Là hình ảnh kết hợp giữa thực và ảo.
+Hành động ném trái tim vào lặng yên thể hiện sự hy sinh của Lorca, đồng thời cũng thể hiện niềm tin vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật.
Câu thơ kết có thể đem lại ấn tượng và cảm xúc gì cho người đọc:
– Ấn tượng:
+Hình ảnh đối lập mạnh mẽ, giàu sức gợi cảm.
+Giọng thơ bi tráng, thể hiện sự tiếc thương và ngưỡng mộ Lorca.
– Cảm xúc:
+Buồn thương trước sự hy sinh của Lorca.
+Niềm tin vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật.
+Lời khẳng định về giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật Lorca.
Ngoài ra, câu thơ kết còn thể hiện:
+Lòng yêu mến, kính trọng của tác giả đối với Lorca.
+Niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước Tây Ban Nha.
Kết luận:
Những hình ảnh đan xen giữa thực và ảo trong hai khổ thơ cuối bài “Tiếng đàn của Lorca” đã góp phần thể hiện chủ đề và nội dung của tác phẩm. Đó là sự tiếc thương trước sự hy sinh của Lorca, là niềm tin vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật và là lời tố cáo chế độ độc tài Franco tàn bạo.
Cách 2:
– “Tiếng đàn” của Lor-ca chính là biểu tượng nghệ thuật, là lý tưởng tranh đấu của người nghệ sĩ là bọn phát xít phản động không bao giờ có thể chôn vùi, người dân Tây Ban Nha thì không nỡ chôn vùi. “Tiếng đàn như cỏ mọc hoang” bộc lộ sức sống mãnh liệt tiềm tàng, thể hiện sự bất tử vĩnh hằng của người nghệ sĩ – chiến sĩ Lor-ca.
– Câu hát thánh thót vang lên lần cuối “li-la li-la li-la…” đầy tiếc nuối, đầy khắc khoải như kết thúc một câu chuyện buồn về số phận của người nghệ sĩ tài hoa bạc mệnh.
Cách 3:
Lor-ca bước đi qua con sông số mệnh, rũ bỏ mọi hệ lụy trần gian để bước vào chốn vĩnh hằng. Đường chỉ tay đã đứt, sinh mệnh thở ra hơi tàn cuối cùng. Chàng rũ bỏ mọi muộn phiền nhân gian, bước qua con sông sinh mệnh. Lúc lìa xa, chàng vẫn không quên đem theo chiếc đàn bạc. Lorca đang bơi trên con thuyền thi ca mà cây đàn chính là con thuyền bàng bạc chở tình yêu và nỗi nhớ của chàng đang trôi dần vào bến bờ bất tử. Chàng dứt khoát rũ bỏ mọi hệ lụy trần gian ném lá bùa vào xoáy nước ném trái tim vào cõi lặng yên. Xoáy nước là cuộc tranh đấu hay sự hiểm nguy trên dòng sông của định mệnh ? Cõi lặng yên phải chăng là phút giây mà trái tim người nghệ sĩ ngừng đập ? Có lẽ ta không cần phải lí giải về nó. Bởi Lorca đã về nơi an nghỉ cuối cùng. Chỉ còn vang vọng nơi đây âm vọng của tiếng đàn li-la li-la li-la như bản nhạc thiết tha thấm đẫm hương thơm của loài hoa Lila đưa người nghệ sĩ – chiến sĩ về với cõi vĩnh hằng với bao niềm tiếc thương vô hạn.
Câu thơ cuối tựa như tiếng đàn ghi ta, là vòng lặp xoay tròn ở khổ đầu và khổ cuối bài thơ. Nó cũng giống như tình yêu của Lorca đối với nghệ thuật – sinh ra yêu nghệ thuật, chết đi cũng vẫn còn giữ một tình yêu mãnh liệt đối với nghệ thuật.