Soạn văn Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 50 SGK Văn 12 Kết nối tri thức – Đàn ghi ta của Lor – ca (Thanh Thảo). Gợi ý: Vận dụng tri thức về môn Ngữ văn, đọc kĩ khổ 3.
Câu hỏi/Đề bài:
Đọc hai đoạn thơ 3, 4 và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Chỉ ra và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn
b. Nêu ý nghĩa của những hình ảnh mang tính biểu tượng trong hai đoạn thơ.
Hướng dẫn:
Vận dụng tri thức về môn Ngữ văn, đọc kĩ khổ 3, 4 phát hiện ra những biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn, vận dụng khả năng phân tích nêu lên ý nghĩa của những hình ảnh mang tính biểu tượng.
Lời giải:
Cách 1
a. Các biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn.
1. So sánh:
– “Tiếng ghi ta như cỏ mọc hoang”
2. Nhân hóa:
– “Tiếng ghi ta” được nhân hóa “ròng ròng”, “giọt nước mắt”-> thể hiện tiếng đàn như có linh hồn, có cảm xúc.
3. Ẩn dụ:
– “Tiếng ghi ta nâu” là ẩn dụ cho tiếng lòng của người nghệ sĩ, cho những tâm tư, tình cảm của Lorca.
– “Bầu trời cô gái ấy” là ẩn dụ cho đất nước Tây Ban Nha.
– “Giọt nước mắt vầng trăng” là ẩn dụ cho sự đau thương, mất mát của con người.
4. Chuyển đổi cảm giác:
– “Tiếng đàn” được cảm nhận bằng thính giác nhưng lại được miêu tả bằng thị giác (“long lanh đáy giếng”).
Tác dụng:
– Các biện pháp tu từ đã góp phần miêu tả tiếng đàn một cách sinh động, cụ thể, gợi cảm.
– Thể hiện được những cung bậc cảm xúc khác nhau của tiếng đàn: da diết, bi thương, ngân vang, thiêng liêng…
– Qua đó, thể hiện được tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của tác giả và sự đồng cảm của tác giả với những con người đau khổ, bất hạnh trong xã hội.
Ngoài ra, khổ thơ còn sử dụng một số biện pháp tu từ khác như:
– Điệp ngữ: “tiếng ghi ta” được lặp lại nhiều lần → thể hiện sự ám ảnh, day dứt của tác giả trước tiếng đàn của Lorca.
– Đối lập: “tiếng ghi ta nâu” đối lập với “bầu trời cô gái ấy” → thể hiện sự tương phản giữa âm thanh da diết của tiếng đàn với bầu trời u ám, ảm đạm.
Kết luận: Khổ 3, 4 bài thơ “Tiếng đàn của Lorca” đã sử dụng nhiều biện pháp tu từ hiệu quả để miêu tả tiếng đàn một cách sinh động, cụ thể, gợi cảm. Qua đó, thể hiện được tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của tác giả và sự đồng cảm của tác giả với những con người đau khổ, bất hạnh trong xã hội.
b. Ý nghĩa của những hình ảnh mang tính biểu tượng trong hai đoạn thơ.
1. Hình ảnh “tiếng đàn ghi ta nâu”:
– Là hình ảnh ẩn dụ cho người nghệ sĩ Lorca và nghệ thuật của ông.
– Tiếng đàn ghi ta nâu gắn liền với truyền thống văn hóa của Tây Ban Nha, thể hiện sự hòa quyện giữa người nghệ sĩ với quê hương.
– Tiếng đàn ghi ta nâu mang âm hưởng bi tráng, thể hiện số phận bi thảm của Lorca và sự tiếc thương của tác giả.
2. Hình ảnh “bầu trời cô gái ấy”:
– Là hình ảnh ẩn dụ cho đất nước Tây Ban Nha.
– Bầu trời u ám, ảm đạm thể hiện sự đồng cảm của tác giả với những khó khăn, thử thách mà đất nước Tây Ban Nha đang phải đối mặt.
– Bầu trời là nơi cất lên tiếng đàn ghi ta, thể hiện sự gắn bó giữa người nghệ sĩ và quê hương.
3. Hình ảnh “máu chảy”:
– Biểu tượng cho sự hy sinh của Lorca trong cuộc đấu tranh chống lại chế độ độc tài Franco.
– Máu chảy nhuộm đỏ “áo choàng” là hình ảnh ám ảnh, thể hiện sự phẫn nộ của tác giả trước tội ác của chế độ độc tài.
4. Hình ảnh “cỏ mọc hoang”:
– Biểu tượng cho sự sống mãnh liệt của nghệ thuật Lorca và niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước Tây Ban Nha.
– Cỏ mọc hoang là hình ảnh đối lập với “máu chảy”, thể hiện sức sống phi thường của nghệ thuật và tinh thần bất khuất của con người.
5. Hình ảnh “giọt nước mắt vầng trăng”:
– Biểu tượng cho sự thương tiếc, đau buồn trước sự hy sinh của Lorca.
– Vầng trăng soi bóng xuống giếng sâu, gợi cảm giác u ám, lạnh lẽo, thể hiện sự vĩnh cửu của nỗi buồn.
6. Hình ảnh “long lanh đáy giếng”:
– Biểu tượng cho sự bất tử của nghệ thuật Lorca.
– Dù Lorca đã hy sinh nhưng tiếng đàn của ông vẫn vang vọng, lan tỏa và trường tồn mãi mãi.
Kết luận:
Những hình ảnh mang tính biểu tượng trong hai đoạn thơ 3, 4 bài thơ “Tiếng đàn của Lorca” đã góp phần thể hiện chủ đề và nội dung của tác phẩm. Đó là sự tiếc thương trước sự hy sinh của Lorca, là niềm tin vào sức sống mãnh liệt của nghệ thuật và là lời tố cáo chế độ độc tài Franco tàn bạo.
Cách 2:
a.Miêu tả tiếng đàn “li-la li-la li-la…” => tác giả sử dụng biện pháp tu từ láy âm => gợi hợp âm, giai điệu của tiếng đàn.
b.Hình ảnh mang tính biểu tượng:
– “tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy” => cái chết đầy đau thương của người nghệ sĩ.
– “không ai chôn cất tiếng đàn” => sức sống mãnh liệt của tình yêu nghệ thuật
Cách 3:
a. Các biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn.
1. So sánh:
– “Tiếng ghi ta như cỏ mọc hoang”
2. Nhân hóa:
– “Tiếng ghi ta” được nhân hóa “ròng ròng”, “giọt nước mắt”-> thể hiện tiếng đàn như có linh hồn, có cảm xúc.
3. Ẩn dụ:
– “Tiếng ghi ta nâu” là ẩn dụ cho tiếng lòng của người nghệ sĩ, cho những tâm tư, tình cảm của Lorca.
– “Bầu trời cô gái ấy” là ẩn dụ cho đất nước Tây Ban Nha.
4. Chuyển đổi cảm giác:
– “Tiếng đàn” được cảm nhận bằng thính giác nhưng lại được miêu tả bằng thị giác (“long lanh đáy giếng”).
Tác dụng:
– Các biện pháp tu từ đã góp phần miêu tả tiếng đàn một cách sinh động, cụ thể, gợi cảm.
– Thể hiện được những cung bậc cảm xúc khác nhau của tiếng đàn: da diết, bi thương, ngân vang, thiêng liêng…
– Qua đó, thể hiện được tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của tác giả và sự đồng cảm của tác giả với những con người đau khổ, bất hạnh trong xã hội.
– Điệp ngữ: “tiếng ghi ta” được lặp lại nhiều lần → thể hiện sự ám ảnh, day dứt của tác giả trước tiếng đàn của Lorca.
– Đối lập: “tiếng ghi ta nâu” đối lập với “bầu trời cô gái ấy” → thể hiện sự tương phản giữa âm thanh da diết của tiếng đàn với bầu trời u ám, ảm đạm.
b. Ý nghĩa của những hình ảnh mang tính biểu tượng trong hai đoạn thơ.
1. Hình ảnh “tiếng đàn ghi ta nâu”:
– Là hình ảnh ẩn dụ cho người nghệ sĩ Lorca và nghệ thuật của ông.
– Tiếng đàn ghi ta nâu gắn liền với truyền thống văn hóa của Tây Ban Nha, thể hiện sự hòa quyện giữa người nghệ sĩ với quê hương.
– Tiếng đàn ghi ta nâu mang âm hưởng bi tráng, thể hiện số phận bi thảm của Lorca và sự tiếc thương của tác giả.
2. Hình ảnh “bầu trời cô gái ấy”:
– Là hình ảnh ẩn dụ cho đất nước Tây Ban Nha.
– Bầu trời u ám, ảm đạm thể hiện sự đồng cảm của tác giả với những khó khăn, thử thách mà đất nước Tây Ban Nha đang phải đối mặt.
– Bầu trời là nơi cất lên tiếng đàn ghi ta, thể hiện sự gắn bó giữa người nghệ sĩ và quê hương.
3. Hình ảnh “máu chảy”:
– Biểu tượng cho sự hy sinh của Lorca trong cuộc đấu tranh chống lại chế độ độc tài Franco.
– Máu chảy nhuộm đỏ “áo choàng” là hình ảnh ám ảnh, thể hiện sự phẫn nộ của tác giả trước tội ác của chế độ độc tài.
4. Hình ảnh “cỏ mọc hoang”:
– Biểu tượng cho sự sống mãnh liệt của nghệ thuật Lorca và niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước Tây Ban Nha.
– Cỏ mọc hoang là hình ảnh đối lập với “máu chảy”, thể hiện sức sống phi thường của nghệ thuật và tinh thần bất khuất của con người.
5. Hình ảnh “giọt nước mắt vầng trăng”:
– Biểu tượng cho sự thương tiếc, đau buồn trước sự hy sinh của Lorca.
– Vầng trăng soi bóng xuống giếng sâu, gợi cảm giác u ám, lạnh lẽo, thể hiện sự vĩnh cửu của nỗi buồn.
6. Hình ảnh “long lanh đáy giếng”:
– Biểu tượng cho sự bất tử của nghệ thuật Lorca.
– Dù Lorca đã hy sinh nhưng tiếng đàn của ông vẫn vang vọng, lan tỏa và trường tồn mãi mãi.