Soạn văn Câu hỏi 3 trang 115 SGK Văn 12 Kết nối tri thức – Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt. Hướng dẫn: Đọc kĩ phần nhận biết một số vấn đề về giữ gìn tiếng Việt và phát triển tiếng Việt để.
Câu hỏi/Đề bài:
Phân tích cách dùng từ ngữ theo cách rất riêng của Xuân Diệu ở đoạn thơ sau trong bài Vội vàng:
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!
Hướng dẫn:
Đọc kĩ phần nhận biết một số vấn đề về giữ gìn tiếng Việt và phát triển tiếng Việt để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải:
– Đoạn thơ trên trích từ bài thơ “Vội vàng” của nhà thơ Xuân Diệu, thể hiện khao khát sống mãnh liệt, nồng nàn của nhà thơ trước thời gian trôi chảy. Để thể hiện điều này, Xuân Diệu đã sử dụng những từ ngữ độc đáo và táo bạo, mang đậm dấu ấn sáng tạo của ông.
– Sử dụng đại từ nhân xưng “ta” kết hợp với động từ mạnh:
+ “Ta muốn thâu”: thể hiện khao khát chiếm lĩnh, ôm trọn mọi vẻ đẹp của cuộc sống.
+ “Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng, / Cho no nê thanh sắc của thời tươi”: sử dụng từ ngữ mạnh mẽ, giàu sức gợi cảm để miêu tả cảm giác say mê, cuồng nhiệt trước vẻ đẹp của mùa xuân.
+ “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!”: hình ảnh ẩn dụ táo bạo, thể hiện khao khát được hòa nhập, được tận hưởng trọn vẹn hương vị của cuộc sống.
-Sử dụng các từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh:
+ “Non nước, và cây, và cỏ rạng”: sử dụng các từ ngữ gợi tả màu sắc tươi sáng, rực rỡ của thiên nhiên.
+ “Chếnh choáng mùi thơm”, “đã đầy ánh sáng”, “no nê thanh sắc”: sử dụng các từ ngữ gợi tả âm thanh, cảm giác để miêu tả vẻ đẹp say đắm của mùa xuân.
-Sử dụng cấu trúc câu đặc biệt:
+ “Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều”: cấu trúc câu đặc biệt với đại từ nhân xưng “ta” kết hợp với động từ “muốn”, “thâu” và đại từ số nhiều “nhiều” tạo nên nhịp điệu sôi nổi, gấp gáp, thể hiện khao khát mãnh liệt của nhà thơ.
+ “Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng, / Cho no nê thanh sắc của thời tươi”: điệp ngữ “cho” tạo nên sự nối tiếp, liên tục, thể hiện cảm giác say mê, cuồng nhiệt trước vẻ đẹp của mùa xuân.
-Kết luận: Cách dùng từ ngữ độc đáo và táo bạo của Xuân Diệu trong đoạn thơ đã góp phần thể hiện khao khát sống mãnh liệt, nồng nàn của nhà thơ trước thời gian trôi chảy. Ngôn ngữ thơ của Xuân Diệu không chỉ gợi tả mà còn thể hiện cảm xúc, khơi gợi những rung cảm mãnh liệt trong lòng người đọc.