Soạn Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 113 SGK Văn 12 Kết nối tri thức – Hồn Trương Ba – da Hàng Thịt (Lưu Quang Vũ). Tham khảo: Vận dụng khả năng phân tích để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Câu hỏi/Đề bài:
Phân tích diễn biến tâm trạng của Trương Ba trong đoạn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt.
Hướng dẫn:
Vận dụng khả năng phân tích để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải:
-Đoạn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ là một đoạn trích tiêu biểu thể hiện diễn biến tâm trạng đầy phức tạp của Trương Ba khi linh hồn thanh cao của ông bị nhốt vào thân xác thô lỗ của anh hàng thịt.
-Diễn biến tâm trạng của Trương Ba:
+ Bắt đầu bằng sự hoang mang, lo lắng: Trương Ba không thể tin nổi sự thật mình đang ở trong thân xác của người khác. Ông liên tục đặt câu hỏi để xác minh (“Đây là đâu?”, “Tôi là ai?”), thể hiện sự bối rối và hoảng hốt trước tình cảnh éo le của bản thân.
+ Chuyển sang sự tức giận: Khi nhận ra mình đã trở thành anh hàng thịt, Trương Ba vô cùng tức giận. Ông trách móc số phận, oán hận Đế Thích đã trớ trêu đưa ông vào hoàn cảnh này. Sự tức giận của Trương Ba thể hiện qua những lời nói gay gắt, thậm chí xúc phạm Xác Hàng Thịt.
+ Dần dần chuyển sang sự buồn bã, chán nản: Trương Ba nhận ra rằng mình không thể thoát khỏi thân xác này. Ông cảm thấy buồn bã, chán nản khi phải sống trong một cơ thể không thuộc về mình. Nỗi buồn của Trương Ba được thể hiện qua những lời than thở, giọng điệu ảm đạm.
+ Lên đến đỉnh điểm của sự tuyệt vọng: Khi Xác Hàng Thịt phơi bày những ham muốn thấp hèn, thô tục, Trương Ba hoàn toàn tuyệt vọng. Ông không thể chấp nhận bản thân bị tha hóa bởi những bản năng thấp kém. Nỗi tuyệt vọng của Trương Ba được thể hiện qua những lời nói cay đắng, chua chát.
+ Quyết tâm giữ gìn bản sắc: Tuy nhiên, Trương Ba không cam chịu khuất phục trước số phận. Ông quyết tâm giữ gìn bản sắc thanh cao của mình, không để bản thân bị tha hóa bởi Xác Hàng Thịt. Quyết tâm của Trương Ba được thể hiện qua những lời nói khẳng định mạnh mẽ.
-Phân tích:
+ Diễn biến tâm trạng của Trương Ba được thể hiện một cách sinh động, chân thực qua ngôn ngữ đối thoại.
Lưu Quang Vũ đã sử dụng nghệ thuật tương phản để làm nổi bật sự mâu thuẫn nội tâm của Trương Ba: giữa linh hồn thanh cao và thể xác thô lỗ.
+ Qua đoạn đối thoại này, tác giả đã thể hiện sự thấu hiểu sâu sắc tâm lý con người trong hoàn cảnh éo le, đồng thời gửi gắm thông điệp về giá trị của nhân phẩm, về tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc con người trong cuộc sống.