Trả lời Câu 2.13 Bài 2. Xà phòng và chất giặt rửa (trang 13, 14, 15) – SBT Hóa 12 Chân trời sáng tạo. Gợi ý: Dựa vào tính chất giặt rửa.
Câu hỏi/Đề bài:
a) Thế nào là chất giặt rửa anion? Vì sao sodium laurylsulfate và sodium 4-dodecylbenzenesulfonate được gọi là các chất giặt rửa anion?
b) Giải thích vì sao khi tắm rửa hoặc giặt giũ bằng xà phòng thường thấy xuất hiện các “váng xà phòng”, trong khi điều này không xuất hiện khi sử dụng dầu gội đầu, sữa tắm.
Hướng dẫn:
Dựa vào tính chất giặt rửa.
Lời giải:
a) Chất giặt rửa anion là chất giặt rửa mà phân tử có đuôi dài kị nước gắn với một đầu anion ưa nước như sodium 4-dodecylbenzenesulfonate \({\left[ {{\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{{\left( {{\rm{C}}{{\rm{H}}_2}} \right)}_{11}}{{\rm{C}}_6}{{\rm{H}}_4}{\rm{S}}{{\rm{O}}_3}} \right]^ – }{\rm{N}}{{\rm{a}}^ + }\)hay sodium laurylsulfate \({\left[ {{\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{{\left( {{\rm{C}}{{\rm{H}}_2}} \right)}_{11}}{\rm{OS}}{{\rm{O}}_3}} \right]^ – }{\rm{N}}{{\rm{a}}^ + }, \ldots \) Gọi là chất giặt rửa anion để phân biệt với chất giặt rửa cation. Chất giặt rửa cation là chất giặt rửa mà phân tử có đuôi dài kị nước gắn với một đầu cation ưa nước như dodecylamine hydrochloride \({\left[ {{\rm{C}}{{\rm{H}}_3}{{\left( {{\rm{C}}{{\rm{H}}_2}} \right)}_{11}}{\rm{N}}{{\rm{H}}_3}} \right]^ + }{\rm{C}}{{\rm{l}}^ – }\).
b) Chất giặt rửa anion được phát minh vào những năm 1930. Xà phòng và chất giặt rửa anion hoạt động theo cùng một cách để làm sạch và loại bỏ các vết bẩn. Tuy nhiên so với nhóm sulfonate trong chất giặt rửa anion, nhóm carboxylate trong xà phòng rất dễ tạo kết tủa với các cation có trong nước máy như \({\rm{C}}{{\rm{a}}^{2 + }}\) và \({\rm{M}}{{\rm{g}}^{2 + }}\). Khi điều này xảy ra, xà phòng hoạt động không hiệu quả do tạo kết tủa “váng xà phòng” làm hầu hết người tiêu dùng ngộ nhận rằng xà phòng có hiệu quả “gột sạch” các vết bẩn hơn là dầu gội đầu, sữa tắm, …