Giải chi tiết Câu tham khảo Mẫu 1 Phân tích bài thơ "Sóng" để làm nổi bật rõ quan điểm về tình yêu của Xuân Quỳnh trong bài thơ này – Văn mẫu 11 Cánh diều.
Câu hỏi/Đề bài:
Viết về chủ đề tình yêu trong thi ca Nga thế kỷ XIX, với Puskin và tác phẩm vĩ đại Tôi yêu em, Việt Nam ta cũng có hai nhà thơ tài năng, Xuân Diệu và Xuân Quỳnh, với những bài thơ tình xuất sắc. Dù tên của cả hai mang chữ “Xuân,” cảm xúc của họ đối với mùa xuân cuộc đời và tình yêu lại khác biệt. Thơ của Xuân Quỳnh, dù nền nã, tế nhị, vẫn ghi lại những cảm xúc tinh tế và vẻ đẹp trong sáng của tình yêu, đặc biệt là của phụ nữ. Bài thơ tiêu biểu cho tác phẩm về tình yêu của bà chính là Sóng.
Sóng được sáng tác năm 1967, khi Xuân Quỳnh mới 25 tuổi, là giai đoạn đẹp nhất của người phụ nữ. Nữ nhà thơ này, từng trải qua đổ vỡ tình yêu, có gia đình hạnh phúc nhưng lại cảm thấy chán chường. Xuân Quỳnh không nhìn nhận thất bại mà càng khao khát một tình yêu đích thực, sự thấu hiểu chung. Trước sóng biển Diêm Điền, với những con sóng dạt dào, bà tưởng về hình bóng người đàn ông trong vận mệnh, để viết nên những vần thơ sâu sắc và chân thành về tình yêu.
Trong tác phẩm Sóng, quan điểm về tình yêu của Xuân Quỳnh rất độc đáo, kết hợp sự truyền thống đằm thắm, thủy chung với vẻ hiện đại đầy khao khát và tự do.
“Dữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bể”
Xuân Quỳnh sử dụng hình tượng sóng làm biểu tượng cho tình yêu và nhân vật trữ tình “em” trong tác phẩm, thể hiện sự truyền đạt tinh tế về cá tính của phụ nữ trong tình yêu. Tình yêu của nhân vật trữ tình được thể hiện qua sự mạnh mẽ, chủ động và tự tin, không chờ đợi vào “duyên phận”. Với những cơn sóng mạnh mẽ và đầy hy vọng, bà nhấn mạnh tình yêu không giới hạn. Hình tượng sóng còn thể hiện vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, sự “dịu êm” và “lặng lẽ” khi bộc lộ tình cảm. Sóng mang đến cảm xúc nồng nàn, cháy bỏng cũng như sự lắng đọng, thấu hiểu giữa hai tâm hồn.
“Ôi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻ”
Trong những dòng thơ tiếp theo, nét đẹp đặc biệt trong tình yêu của người phụ nữ vẫn được khen ngợi là đức tính thủy chung, son sắt. Tình yêu từng ngày trở nên lớn mạnh, thêm tha thiết, chân thành và đằm thắm. Xuân Quỳnh đặt hai dấu mốc thời gian, “ngày xưa” và “ngày sau”, tức là quá khứ và tương lai, nhấn mạnh sự chân thành, nhiệt huyết với “Nỗi khát vọng tình yêu/vẫn bồi hồi trong ngực trẻ”. Dù là tuổi xuân sắc, trẻ trung, hay trung niên với những trải nghiệm đắng cay, niềm khao khát tình yêu vẫn luôn hiện hữu, là động lực giúp con người giữ vững ý nghĩa cuộc sống và tìm kiếm hạnh phúc.
“Trước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhau”
Có lẽ khi yêu, ai cũng muốn lý giải rằng, tình yêu đôi ta bắt đầu từ đâu, từ khi nào, tại sao ta yêu nhau. Tuy nhiên, việc lý giải về tình yêu là khó khăn. Xuân Quỳnh suy nghĩ về mình và người ấy, về nguồn gốc của tình yêu, nhận ra rằng định nghĩa lý trí về tình yêu là vô nghĩa. Thay vào đó, tâm huyết của con người nên được dành cho tình yêu để làm cho nó thêm nồng nàn sâu sắc, lắng nghe từng nhịp đập của đôi tim để cảm nhận hạnh phúc.
“Sóng âm thầm dưới đáy biểnSóng hòa mình trên mặt nướcÔi sóng nhớ bờ dù đêm ngàyLòng em nhung nhớ không gặp mặtTrí ảo tưởng đưa tới hình bóng anhMỗi đêm trắng bên chiếc gối
Dù về phương bắc hay phương namKhông gì làm em quên đi anhKhắc sâu hướng về anh – một nguồn ánh sáng”
Sau những suy tư về tình yêu, Xuân Quỳnh bước vào thế giới của những kỷ niệm, nơi những nỗi nhớ lưu luyến lan tỏa không gian và thời gian. Dù ở “dưới lòng sâu” hay “trên mặt nước”, nỗi nhớ vẫn tồn tại mạnh mẽ và trọn vẹn. Nỗi nhớ đến mức “ngày đêm không ngủ”, ngay cả khi đã chìm vào giấc ngủ, hình ảnh của người yêu vẫn hiện hữu trong những giấc mơ. Đi khắp nơi, nhưng tâm trí vẫn chăm chú về hình bóng đặc biệt của người kia, làm nổi bật đức tính thủy chung, son sắt trong tình yêu. Đối với nữ sĩ, người đó là người đàn ông ở Hà Nội!
“Ở ngoài đại dương vô tậnHàng ngàn con sóng trỗi dậyChẳng một con sóng nào quên bờDù bao cách trở chông gai”
“Cuộc đời trải qua bao năm tháng dàiNhư biển rộng vẫn vững vàng mây vẫn trôi xa”
“Không có cách nào chia rờiTrăm con sóng nhỏ hình thành biển lớn tình yêuĐó là điều muôn thuở, kéo dài qua ngàn năm”
Sau những ký ức tha thiết, Xuân Quỳnh mở lời về quan điểm cá nhân về tình yêu. Sóng, biểu tượng cho cuộc hành trình tìm kiếm tình yêu, không phải lúc nào cũng trôi chảy thuận lợi. Nhưng chỉ cần giữ vững hy vọng, tin tưởng vào tình yêu và bản thân, vượt qua khó khăn, người sẽ gặt hái hạnh phúc. Xuân Quỳnh nhấn mạnh sự mạnh mẽ và tự tin của người phụ nữ, khuyến khích họ tìm kiếm hạnh phúc và sống đúng với bản thân mình. Thời gian trôi qua, nhưng khao khát tình yêu và ý nghĩa cuộc sống vẫn nguyên vẹn trong tâm hồn nữ sĩ.
Bài thơ Sóng, dù đơn giản về cấu trúc, nhưng đã thành công trong việc thể hiện tâm hồn và quan điểm tiến bộ của Xuân Quỳnh về tình yêu. Hơn nữa, bài thơ còn là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, tôn vinh đức tính thủy chung và tôn trọng giữa những khát vọng cá nhân và giá trị cộng đồng.