Soạn Câu 1 trang 51, SGK Ngữ Văn 11, tập hai – Thực hành tiếng Việt trang 51. Tham khảo: Dựa vào kiến thức về hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường để trả lời.
Câu hỏi/Đề bài:
Câu thơ nào dưới đây cho thấy tác giả đã thể hiện sự sáng tạo bằng cách phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường? Dựa vào đâu bạn kết luận như vậy?
a. Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,
Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ.
(Hồ Xuân Hương, Cảnh thu)
b. Trong vườn đêm ấy nhiều trăng quá,
Ánh sáng tuôn đầy các lối đi.
(Xuân Diệu, Trăng)
Hướng dẫn:
Dựa vào kiến thức về hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường để trả lời.
Lời giải:
a. Sự sáng tạo trong cách phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường ở đây là tác giả đảo tính từ lên trước danh từ (Xanh om và trắng xóa)
Bởi theo quy tắc ngôn ngữ thông thường sẽ là cổ thụ xanh om và tràng giang trắng xóa, như vậy sẽ đúng với trật tự danh từ rồi đến tính từ. Nhưng ở đây để tăng giá trị biểu đạt, tác giả đã sử dụng biện pháp đảo nhằm nhấn mạnh sự độc đáo của sự vật được nhắc tới.
b. Sự sáng tạo trong cách phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường ở đây là tác giả sử dụng những từ ngữ mới lạ để chỉ trăng (nhiều trăng quá, tuôn).
Bởi theo quy tắc thông thương, sẽ không ai nói là “nhiều trăng quá” vì trăng chỉ có một và hiếm khi có ai sử dụng từ “tuôn” để chỉ sự tràn ngập ánh sáng của trăng. Việc sử dụng từ ngữ mới này không chỉ làm nổi bật hình ảnh ánh trăng trong đêm mà nó còn tạo nên sự mới mẻ trong cách miêu tả sự vật của người viết.