Hướng dẫn giải Câu hỏi 4 trang 21 SBT Văn 9 Chân trời sáng tạo – Tiếng Việt trang 21 sách bài tập Ngữ văn 9 – Chân trời sáng tạo. Hướng dẫn: Đọc kĩ các ví dụ kết hợp với mục Tri thức tiếng Việt (SGK/32.
Câu hỏi/Đề bài:
Xác định phần trích dẫn được trích dẫn trong các trường hợp sau. Chỉ ra sự khác biệt giữa những phần trích dẫn đó.
a. Tài nguyên rừng đang bị thu hẹp từng ngày, diện tích rừng tự nhiên che phủ giảm dần do khai thác trái phép, đất rừng bị chuyển qua đất nông, công nghiệp, các loài sinh vật quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Theo báo cáo số liệu năm 2005 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Việt Nam là nước phá rừng nguyên sinh đứng thứ hai thế giới.
(Theo Hồ Quang Trung, Hãy yêu mến, bảo vệ thiên nhiên, ngày 6/6/2010, Ngữ văn 8, tập một, bộ sách Chân trời sáng tạo, NXB Giáo dục Việt Nam, 2024)
b. Năm 2000, khi sang thăm Việt Nam, trong buổi nói chuyện với sinh viên ở Hà Nội, Tổng thống Mỹ Biu Clin-ton (Bill Clinton) đã đọc thơ Hồ Xuân Hương dịch sang tiếng Anh. Ông Hen-ri Lốp-po (Henri Lopes), Phó Tổng Giám đốc UNESCO, trong bài tựa tập thơ Hồ Xuân Hương xuất bản ở Pa-ri (Paris) năm 1987, cũng đánh giá cao tài năng của nhà thơ bằng những lời nồng nhiệt: “Là nữ thi sĩ hay nữ nhạc sĩ, tôi không biết nữa, có điều nàng đã vĩnh viễn đổi thay vẻ đẹp những tiếng kêu thương của tâm hồn thoát ra trong bí mật những đêm tối hoặc những nơi cô tịch”.
(Theo Lưu Khánh Thơ, Kì nữ Hồ Xuân Hương – Đời và thơ, https://ct.qdnd.vn/, ngày 24/12/2021)
Hướng dẫn:
Đọc kĩ các ví dụ kết hợp với mục Tri thức tiếng Việt (SGK/32, 33)
Lời giải:
a. Phần trích dẫn: Theo báo cáo số liệu năm 2005 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Việt Nam là nước phá rừng nguyên sinh đứng thứ hai thế giới.
b. Phần trích dẫn: Ông Hen-ri Lốp-po (Henri Lopes), Phó Tổng Giám đốc
UNESCO, trong bài tựa tập thơ Hồ Xuân Hương xuất bản ở Pa-ri (Paris) năm 1987, cũng đánh giá cao tài năng của nhà thơ bằng những lời nồng nhiệt: “Là nữ thi sĩ hay nữ nhạc sĩ, tôi không biết nữa, có điều nàng đã vĩnh viễn đổi thay vẻ đẹp những tiếng kêu thương của tâm hồn thoát ra trong bí mật những đêm tối hoặc những nơi cô tịch”.
Sự khác biệt giữa hai phần trích dẫn: Ở ngữ liệu b, người viết trích dẫn nguyên văn lời đánh giá của ông Hen-ri Lốp-po (Henri Lopes) trong dấu ngoặc kép (trích dẫn trực tiếp). Phần trích dẫn có các thông tin: tác giả (Hen-ri Lốp-pơ), tác phẩm (Bài tựa tập thơ Hồ Xuân Hương), năm xuất bản 1987), nơi xuất bản (Pa-ri).
Ở ngữ liệu a, người viết không đặt phần trích dẫn trong dấu ngoặc kép mà viết lại ý tưởng của người khác theo cách diễn đạt của mình (trích dẫn gián tiếp). Phần trích dẫn gián tiếp này cũng có thông tin về tác giả (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc), năm xuất bản (2005).