Soạn Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 41 SGK Văn 12 Kết nối tri thức – Nghệ thuật băm thịt gà (trích Việc làng) (Ngô Tất Tố). Tham khảo: Tìm các chi tiết có sử dụng yếu tố miêu tả.
Câu hỏi/Đề bài:
Việc đan xen giữa yếu tố miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại có tác dụng, hiệu quả như thế nào?
Hướng dẫn:
Tìm các chi tiết có sử dụng yếu tố miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại được sử dụng trong tác phẩm. Chú ý các yếu tố này có tác động gì tới việc khắc họa tính cách, vẻ đẹp của nhân vật
Lời giải:
Tác dụng của việc đan xen miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích “Nghệ thuật băm thịt gà”
-Khái niệm:
+ Miêu tả: Là phương thức thể hiện bằng những câu văn, đoạn văn nhằm tái hiện những hình ảnh, sự vật, hiện tượng một cách sinh động, cụ thể, giúp người đọc hình dung rõ ràng những gì được miêu tả.
+ Tự sự: Là phương thức thể hiện bằng những câu văn, đoạn văn nhằm kể lại một sự việc, một diễn biến nào đó theo trình tự thời gian.
+ Ngôn ngữ đối thoại: Là ngôn ngữ được sử dụng trong giao tiếp giữa hai hoặc nhiều người, bao gồm lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật.
-Tác dụng trong đoạn trích “Nghệ thuật băm thịt gà”:
+ Tăng tính sinh động, hấp dẫn:
Việc đan xen giữa miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại giúp đoạn trích trở nên sinh động, hấp dẫn hơn, thu hút sự chú ý của người đọc.
Miêu tả: Tác giả miêu tả khung cảnh náo nhiệt, tấp nập của đám người đến “chứa hàng xóm”, những món ăn thịnh soạn được bày biện, sự hăng say của các “nghệ nhân” băm thịt gà,…
Tự sự: Tác giả kể lại diễn biến sự việc theo trình tự thời gian: từ việc chuẩn bị cho đến khi “chứa hàng xóm” kết thúc.
Ngôn ngữ đối thoại: Tác giả sử dụng ngôn ngữ đối thoại để thể hiện tính cách, tâm trạng, suy nghĩ của các nhân vật: sự háo hức, mong chờ của người dân, sự nhiệt tình của các “nghệ nhân” băm thịt gà,…
+ Nâng cao giá trị nghệ thuật:
Việc sử dụng linh hoạt các phương thức thể hiện giúp đoạn trích trở nên phong phú, đa dạng, tránh nhàm chán.
Tác giả có thể thể hiện quan điểm, đánh giá của mình một cách kín đáo, tế nhị thông qua các chi tiết miêu tả và ngôn ngữ đối thoại.
Ngôn ngữ đối thoại giúp tạo ra bầu không khí chân thực, gần gũi với đời sống.
+ Thể hiện dụng ý của tác giả:
Tác giả sử dụng các phương thức thể hiện khác nhau để thể hiện dụng ý của mình một cách rõ ràng, hiệu quả.
Miêu tả: Tác giả miêu tả sự thịnh soạn, xa hoa của “chứa hàng xóm” để châm biếm, lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị.
Tự sự: Tác giả kể lại diễn biến sự việc một cách chân thực để phản ánh hiện thực xã hội Việt Nam thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám: sự áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị đối với người dân lao động.
Ngôn ngữ đối thoại: Tác giả sử dụng ngôn ngữ đối thoại để thể hiện sự bất công, bức xúc của người dân lao động.
-Ví dụ:
+Đoạn trích miêu tả: “Cái sân rộng thênh thang, quét dọn sạch sẽ, ở giữa sân bày một cái chiếu hoa to tướng. Trên chiếu bày la liệt các mâm, bát, đĩa, chen chúc nhau đủ các thức ăn thịnh soạn. Nào là gà luộc, gà nướng, giò, chả, nem, ráng, xào, nấu,… Mùi thơm phức nức mũi.”
+Đoạn trích tự sự: “Đám người đến “chứa hàng xóm” ngày một đông. Ai cũng hớn hở, vui vẻ. Tiếng nói chuyện, tiếng cười nói rộn ràng cả sân. Các “nghệ nhân” băm thịt gà hăng say làm việc. Họ thoăn thoắt băm thịt, thái rau, chặt ớt,… Mồ hôi nhễ nhại trên trán, nhưng họ vẫn làm việc không biết mệt.”
-Đoạn trích đối thoại:
+”Bà cụ hàng xóm nhìn mâm cỗ thịnh soạn, xuýt xoa: “Ôi, sao mà nhiều thức ăn ngon thế! Hôm nay nhà ngài quan có việc gì hả?”
+”Một người đàn ông đáp: “Hôm nay là ngày cụ cố viên tịch. Nhà ngài quan tổ chức “chứa hàng xóm” để tưởng nhớ cụ cố.”
+”Một người phụ nữ thở dài: “Thật là phung phí”