Câu hỏi 1 trang 42 Văn 12 Chân trời sáng tạo: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong các trường hợp sau

Câu hỏi/Đề bài:

Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa trong các trường hợp sau:

a. – Thế sao bác cũng chủ trương cải cách trong báo của bác?

– Là vì tôi cũng như bác giai. Phụ nữ nghĩa là vợ con chị em người khác, chứ không phải vợ con chị em của tôi. Gia đình tôi thì cứ phải theo cổ, không được có hạng đàn bà ăn mặc tân thời nay khiêu vũ, mai chợ phiên, rồi về nhà chửi lại mẹ chồng bằng những lí thuyết bình quyền với giải phóng!

Ông nhà báo nói một cách quả quyết như những nhà văn sĩ cấp tiến làm cho nhà mĩ thuật cũng hăng hái nói tiếp:

– Đối với tôi ấy à?… Đàn bà cứ nhốt trong buồng. Mợ đã hiểu ra chưa?

(Vũ Trọng Phụng, Số đỏ)

b. A-mê-li-a rất tán thành cuộc hôn nhân của anh trai, đúng như tính tình khôn ngoan của một thiếu nữ trẻ tuổi như cô ta.

(Uy-li-am Thác-co-rây, Hội chợ phù hoa)

c. Mỗi khi xuống nhà ăn cơm, cô lại khoác tay Giô đi, như là một điều dĩ nhiên; cô đã ngồi cạnh Giô trên chiếc xe riêng mui trần của anh ta (Giô thật là một con hươu đầu đàn lẫm liệt, vì anh ta ngồi rất bình thản trên xe tự điều khiển lấy đôi ngựa xám của mình).

(Uy-li-am Thác-co-rây, Hội chợ phù hoa)

d. Tri phủ Xuân Trường được mấy niên,

Nhờ trời hạt ấy cũng bình yên.

Chữ “thôi” chữ “cứu” không phê đến,

Ông chỉ quen phê một chữ “tiền”!

(Trần Tế Xương, Bõn tri phủ Xuân Trường)

Hướng dẫn:

Nhớ lại kiến thức tiếng Việt đã học để trả lời câu hỏi

Lời giải:

a. Biện pháp tu từ nói mỉa được sử dụng trong đoạn trích để thể hiện sự căm phẫn và châm biếm đối với quan điểm bảo thủ và cổ hủ của nhân vật. Bằng cách sử dụng tu từ nói mỉa, tác giả tạo ra một tác dụng từ mỉa tưởng rất mạnh mẽ.

b. Biện pháp tu từ nói mỉa ở đây giúp tạo ra sự đối nghịch giữa lời nói và ý định thực sự của người nói, đồng thời ám chỉ sự tự mãn và cảm giác tự cao của A-mê-li-a (thiếu nữ trẻ tuổi thường không khôn ngoan) trong việc tán thành cuộc hôn nhân. Nó cũng thể hiện sự phỏng đoán hoặc chê bai về tính chất thực sự của A-mê-li-a và quan điểm mâu thuẫn về tính tình của cô.

c. “Cô lại khoác tay Giô, như một điều dĩ nhiên”: sự mỉa mai về tính cách của Rê-béc-ca

Biện pháp tu từ nói mỉa qua cụm từ “Giô thật là một con hươu đầu đàn lẫm liệt” tạo ra hình ảnh hài hước nhưng cũng mỉa mai về tính cách của Giô. Bằng cách so sánh Giô với “một con hươu đầu đàn lẫm liệt”, câu văn ám chỉ rằng Giô có tính cách ngạo mạn, tự phụ và đôi khi thiếu sự nhạy cảm và quan tâm đến người khác.

d. Biện pháp tu từ nói mỉa qua cụm từ “chỉ quen phê” đã làm nổi bật một thói quen, một sở trường, một niềm đam mê lớn của “quan phụ mẫu” này. Việc quan, mọi công văn giấy tờ, ông phủ chỉ làm qua loa, chiếu lệ, thậm chí không ngó ngàng đến, “không phê đến” một chữ “thôi”, một chữ “cứu” nào.