Gợi ý giải Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 126 SGK Văn 12 Cánh diều – Tây Tiến (Quang Dũng). Gợi ý: Đọc kĩ nội dung phần 3 và trả lời câu hỏi.
Câu hỏi/Đề bài:
Phân tích vẻ đẹp lãng mạn và chất bi tráng của hình tượng người lính trong đoạn thơ: “Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc… Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
Hướng dẫn:
Đọc kĩ nội dung phần 3 và trả lời câu hỏi
Lời giải:
Cách 1
– Vẻ đẹp lãng mạn, hào hoa của người lính Tây Tiến ( 4 câu đầu):
+ “Không mọc tóc”: hình ảnh người lính cạo trọc đầu để thuận tiện nhưng có thể hiểu là do cơn sốt rét nên họ bị rụng hết tóc.
+ “Quân xanh màu lá”: có thể hiểu là quân thiếu thốn nên da xanh xao, hoặc người lính phải dùng lá cây để ngụy trang tránh kẻ địch phát hiện.
+ Người lính hiện lên rất lãng mạn, hào hoa, có lòng yêu nước nồng nàn, khát khao lập chiến công. Ngày dõi tầm mắt vượt biên giới mơ lập chiến công, tiêu diệt quân thù. Đêm mơ về Hà Nội có người thân, người yêu.
→ Hiện thực chiến tranh gian khổ thiếu thốn đã làm cho người lính da dẻ xanh xao, sốt rét làm họ trụi cả tóc. Nhưng dưới cái nhìn lãng mạn của Quang Dũng đã thấy họ ốm mà không yếu, bên trong cái hình hài tiều tụy của họ chứa đựng một sức mạnh phi thường.
– Chất bi tráng về hình tượng người lính (4 câu sau):
+ “ Áo bào thay chiếu anh về đất”: Nơi chiến trường trận mạc, những người lính nằm xuống cũng chẳng có tấm chiếu manh để che đậy nhưng tác giả gọi áo người lính là “áo bào” để bày tỏ sự kính trọng.
+ Nghệ thuật nói giảm nói tránh: “anh về đất”; tiếng gầm của dòng sông như sự chia sẻ, đồng cảm của thiên nhiên “sông Mã gầm lên”
Cách 2:
– Vẻ đẹp lãng mạn :
+ Tâm hồn lạc quan và mạnh mẽ, kiên cường thể hiện qua chi tiết “không mọc tóc”, trước khó khăn của dịch bệnh, thiếu thốn họ không nản lòng, mà mang một góc nhìn lạc quan, thể hiện vẻ đẹp lãng mạn của những người lính.
+ Tâm hồn mơ mộng : Nhớ về những cô gái Hà Nội xinh đẹp, một trái tim thổn thức về tình cảm xưa đẹp đẽ
– Chất bi tráng :
+ Kiên cường : Trước dịch bệnh, không khí tang thương họ vẫn không nản lòng mà chủ động đối đầu với khó khăn. “ Tây Tiến đoàn bình không mọc tóc” – thể hiện sự chủ động, mạnh mẽ của những người lính Tây Tiến, không sợ hãi.
+ Hào hùng : Sự hy sinh, mất mát của người lính được thể hiện thông qua cách nói giảm nói tránh và tôn vinh “ sông Mã gầm lên khúc độc hành” -sự hy sinh trở nên thiêng liêng hơn bao giờ hết. Hình tượng người lính hiện lên là một anh hùng cách mạng, hào hùng, cao cả.
Cách 3:
Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến:
-“không mọc tóc”: người lính đầu trọc (anh vệ trọc) vì sốt rụng hết tóc
-“Quân xanh màu lá”: Có thể hiểu là quân thiếu thốn nên da xanh xao, hoặc người lính phải dùng lá cây để ngụy trang tránh kẻ địch phát hiện
-“Dữ hùm” có oai phong dữ tợn như loài hồ báo rừng xanh. Đây là cách miêu tả ước lệ theo lối cổ
-“Dáng kiều thơm”: là dáng người đẹp Hà Thành. Người lính Tây tiến đến người yêu, thật lãng mạn
=> Qua ngòi bút của Quang Dũng, những người lính Tây Tiến hiện ra đầy oai phong và dữ dội khác thường. Thực tế gian khổ thiếu thốn đã làm cho người lính da dẻ xanh xao, sốt rét làm họ trụi cả tóc. Song, cái nhìn lãng mạn của ông đã thấy họ ốm mà không yếu, đã nhìn thấy bên trong cái hình hài tiều tụy của họ chứa đựng một sức mạnh phi thường.
Chất bi tráng về hình tượng người lính Tây Tiến:
-“Áo bào thay chiếu anh về đất”: Nơi chiến trường trận mạc, những người lính nằm xuống cũng chẳng có tấm chiếu manh để che đậy nhưng tác giả gọi áo người lính là “áo bào” để bày tỏ sự kính trọng.
-Nghệ thuật nói giảm nói tránh “anh về đất”; tiếng gầm của dòng sông như sự sẻ chia, đồng cảm của thiên nhiên “sông Mã gầm lên”. Và dòng sông Mã đã trân trọng đưa tiễn linh hồn người lính bằng cách tấu lên khúc nhạc trầm hùng.
=> Tóm lại, hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn thơ này thấm đẫm tính chất bi tráng, chói ngời vẻ đẹp lí tưởng, mang dáng vẻ của những anh hùng kiểu chinh phụ thuở xưa một đi không trở lại.