Giải chi tiết Câu 5 Đọc và thực hành tiếng Việt – Bài 5 (trang 28) – SBT Văn 12 Kết nối tri thức.
Câu hỏi/Đề bài:
Theo Tri thức ngữ văn trong SGK Ngữ văn 12, tập một (trang 130), “Tiếng cười hài kịch cất lên từ sự vênh lệch, không tương thích giữa mục đích và phương tiện thực hiện, bản chất và biểu hiện, hành động và hoàn cảnh, tham vọng cá nhân và các khả năng thực hiện,… tức là từ những cái ngộ nghĩnh, ngược đời, bất hợp lí.” Sự “vênh lệch, không tương thích” này đã được thể hiện trong đoạn trích như thế nào?
Lời giải:
Sự “vênh lệch, không tương thích” trong đoạn trích từ vở hài kịch Quan thanh tra của Nikolai Gogol thể hiện rõ nét qua những điểm sau:
1. Sự Vênh Lệch Giữa Thực Tế và Sự Lo Lắng
+ Thực Tế: Theo bức thư của Andrei Ivanovich, quan thanh tra đến để xem xét tình hình, nhưng không có thông tin cụ thể nào cho thấy tình hình ở quận này có gì đặc biệt nghiêm trọng.
+ Sự Lo Lắng: Thị trưởng và các nhân vật khác lo lắng quá mức và tưởng tượng ra những điều không có thực, như việc có thể xảy ra vụ phản bội chính trị, mặc dù thực tế thì không có dấu hiệu nào cho thấy điều đó. Sự lo lắng thái quá này phản ánh sự “vênh lệch” giữa thực tế và phản ứng của các nhân vật.
2. Sự Vênh Lệch Giữa Thực Tế và Hành Động
+ Hành Động: Thị trưởng và các quan chức khác bắt đầu chuẩn bị cho sự xuất hiện của quan thanh tra bằng cách trang trí lại các cơ sở, cải thiện hình ảnh một cách vội vã và không cần thiết.
+ Biểu Hiện: Họ hành động như thể việc thanh tra là một sự kiện có tính chất cực kỳ nghiêm trọng, trong khi thực tế không có bằng chứng cho thấy sự cần thiết phải làm như vậy. Sự khác biệt này tạo ra một hiệu ứng hài hước, vì hành động của họ không tương xứng với thực tế của tình huống.
3. Sự Vênh Lệch Trong Tầm Nhìn và Sự Thực
+ Tầm Nhìn: Các nhân vật trong đoạn trích, đặc biệt là Thị trưởng, tưởng tượng ra các vấn đề lớn như vụ phản bội chính trị hoặc chiến tranh, điều này không có cơ sở trong thực tế.
+ Sự Thực: Thực tế là việc thanh tra chỉ là một hành động kiểm tra thông thường. Sự “vênh lệch” này giữa tầm nhìn của các nhân vật và thực tế tạo ra sự hài hước, vì sự lo lắng và sự chuẩn bị của họ hoàn toàn không tương xứng với sự thật.
4. Sự Vênh Lệch Trong Việc Đọc Thư
+ Lời Đọc Thư: Thị trưởng đọc thư của Andrei Ivanovich một cách không rõ ràng và lạc đề, khiến cho thông tin trở nên khó hiểu và không liên quan.
+ Kỳ Vọng: Người đọc kỳ vọng rằng thông tin trong thư sẽ giúp hiểu rõ tình hình, nhưng thực tế thì lời đọc của Thị trưởng lại làm cho thông tin trở nên nhầm lẫn và phức tạp hơn. Sự khác biệt này giữa kỳ vọng và thực tế làm nổi bật sự hài hước trong cách truyền đạt thông tin của Thị trưởng.