Hướng dẫn giải Câu 3 Đọc và thực hành tiếng Việt – Bài 5 (trang 26) – SBT Văn 12 Kết nối tri thức.
Câu hỏi/Đề bài:
Có thể coi lời nói của Khơ-lét-xta-cốp (trang 137-138) là lời đối thoại được độ thoại hoá hay không? Tại sao? Xác định ý nghĩa của các biện pháp cường điệu tương phản, nói quá, nói lỡ được sử dụng trong lời nói đó.
Lời giải:
Lời nói của Khơ-lét-xta-cốp trên các trang 137-138 của vở kịch Quan thanh tra có thể được coi là lời đối thoại được “đối thoại hóa” trong nghĩa là nó được sử dụng để thể hiện và phê phán một cách hài hước và châm biếm. Vì:
+ Khơ-lét-xta-cốp trình bày những lời nói phô trương và xảo quyệt, khoe khoang về mối quan hệ với các nhà văn nổi tiếng, tài năng viết lách và cuộc sống xa hoa của mình. => sự tự khẳng định mà còn là sự giả tạo nhằm tạo ấn tượng tốt với người khác, đặc biệt là với gia đình thị trưởng và các quan chức.
a. Cường điệu
+ Ví dụ: Khơ-lét-xta-cốp nói về việc mình viết các tác phẩm nổi tiếng mà thực tế không tồn tại và cách anh ta dễ dàng viết nhiều tác phẩm trong một buổi tối.
+ Ý nghĩa: Cường điệu này làm nổi bật sự thiếu chân thực và sự khoe khoang hão huyền của Khơ-lét-xta-cốp. Nó không chỉ phản ánh tính cách lố bịch của nhân vật mà còn thể hiện sự châm biếm đối với những kẻ giả vờ, tự mãn và không có thực lực.
b. Tương phản
+ Ví dụ: Khơ-lét-xta-cốp so sánh cuộc sống xa hoa ở Pê-téc-bua với cuộc sống tồi tệ ở Vôi-a-gi-rốp-ca, nơi anh ta đang ở. Anh ta nói về những cuộc khiêu vũ xa hoa và các bữa tiệc với món ăn và khách mời danh giá, trong khi thực tế anh đang sống trong hoàn cảnh nghèo nàn.
+ Ý nghĩa: Tương phản này làm nổi bật sự giả dối và sự tự mãn của Khơ-lét-xta-cốp, đồng thời phản ánh sự châm biếm đối với những người sống dựa vào những ảo tưởng về địa vị và thành công.
c. Nói quá
+ Ví dụ: Khơ-lét-xta-cốp nói về những bữa tiệc với quả dưa hấu giá bảy trăm rúp và xúp nấu từ Paris, hoặc việc anh được mời tham gia các cuộc khiêu vũ với các đại sứ và quan thượng thư.
+ Ý nghĩa: Nói quá này thể hiện sự phóng đại và thiếu thực tế trong những lời nói của Khơ-lét-xta-cốp. Nó làm nổi bật sự khoe khoang thái quá và sự thiếu chân thành của nhân vật, đồng thời góp phần vào việc tạo ra sự hài hước trong vở kịch.
d. Nói lỡ
+ Ví dụ: Khơ-lét-xta-cốp nói về việc mình không nhớ tên các tác phẩm và lẫn lộn với tên tác phẩm khác khi được hỏi về tên của tác phẩm.
+ Ý nghĩa: Nói lỡ này không chỉ làm nổi bật sự lố bịch và sự thiếu hiểu biết của Khơ-lét-xta-cốp mà còn tăng cường yếu tố hài hước trong cuộc đối thoại. Nó cho thấy sự lúng túng và không đáng tin cậy của nhân vật, tạo nên sự châm biếm và hài hước.