Trả lời Câu hỏi 1 Phần II trang 72 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo – Phần 1: Yêu cầu và cách thức tìm hiểu phong cách sáng tác của một trường phái văn học (cổ điển – hiện thực hoặc lãng mạn).
Câu hỏi/Đề bài:
Tóm tắt những đặc điểm chính trong phong cách sáng tác của Chủ nghĩa cổ điển được đề cập ở văn bản. Theo văn bản trên, vì sao trong văn học Việt Nam không có Chủ nghĩa cổ điển theo kiểu phương Tây?
Hướng dẫn:
Đọc kĩ văn bản về Chủ nghĩa cổ điển để tóm tắt các đặc điểm chính của nó và giải thích lý do trong văn học Việt Nam không có Chủ nghĩa cổ điển theo kiểu phương Tây.
Lời giải:
– Đặc điểm chính trong phong cách sáng tác của Chủ nghĩa cổ điển:
+ Đề cao lý trí và chức năng giáo hóa đạo đức:
+ Con người phải có nghĩa vụ đối với nhà nước chuyên chế.
+ Nghĩa vụ thuộc phạm trù lý trí, tình yêu thuộc phạm trù tình cảm.
+ Khi lý trí và tình cảm xung đột, lý trí phải chiến thắng.
– Tinh thần duy lý:
+ Quan niệm nghệ thuật về con người dựa trên cảm hứng công dân và niềm tin vào sức mạnh của lý trí.
+ Đánh giá đạo đức dựa trên sự phân minh và chính xác.
– Cấu trúc và tính cách nhân vật:
+ Nhân vật mang tính cách đơn nhất, tĩnh tại, thiếu sinh động.
+ Nhân vật không có sự biến đổi, được khái quát hóa và trừu tượng hóa.
+ Nhân vật thể hiện rõ nét bản chất vĩnh hằng và đơn điệu.
– Thể loại cao quý và thấp hèn:
+ Đề cao bi kịch và anh hùng ca, xem thường hài kịch, thơ trữ tình, thơ trào phúng và văn hóa dân gian.
– Luật tam duy nhất:
+ Đòi hỏi tính thống nhất về thời gian, địa điểm và hành động trong kịch bản.
+ Hạn chế sự sáng tạo và làm cho nhân vật ít có nét riêng tư, đa dạng, phát triển và đột biến.
+ Nguyên nhân không có Chủ nghĩa cổ điển trong văn học Việt Nam:
– Bối cảnh xã hội và kinh tế:
+ Xã hội phong kiến Việt Nam thế kỷ XVIII – XIX có dấu hiệu suy tàn nhưng chưa đến mức bị tranh giành bởi tầng lớp thương nhân và thị dân.
+ Kinh tế hàng hóa mới ở giai đoạn phôi thai, chưa mạnh mẽ như ở phương Tây.
– Ý thức hệ:
+ Nho giáo bị khủng hoảng nhưng vẫn giữ vai trò chủ đạo.
+ Tư tưởng duy lý chưa có vị trí đáng kể trong đời sống văn hóa.
– Ảnh hưởng văn hóa và thời gian:
+ Chủ nghĩa cổ điển xuất hiện muộn ở Việt Nam so với Tây Âu, khoảng ba thế kỷ sau.
+ Các tác phẩm chủ nghĩa cổ điển được dịch và phóng tác, không phải là sản phẩm sáng tác nguyên bản của người Việt.