Giải chi tiết (?) Câu hỏi mục 1 Bài 14: Khái quát về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh – SGK Lịch sử 12 Cánh diều. Hướng dẫn: Đọc kỹ phần 1. Những yếu tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh.
Câu hỏi/Đề bài:
Các yếu tố về hoàn cảnh đất nước, quê hương và gia đình đã ảnh hưởng như thế nào đến cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vì sao khẳng định: Đến đầu thế kỉ XX, sự nghiệp cứu nước và giải phóng dân tộc Việt Nam “lâm vào tình hình đen tối tưởng như không có đường ra”?
Hướng dẫn:
– Đọc kỹ phần 1. Những yếu tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh (SGK trang 83)
– Chỉ ra các yếu tố về hoàn cảnh đất nước, quê hương và gia đình đã ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vì sao khẳng định: Đến đầu thế kỉ XX, sự nghiệp cứu nước và giải phóng dân tộc Việt Nam “lâm vào tình hình đen tối tưởng như không có đường ra”.
Lời giải:
Hoàn cảnh đất nước
– Việt Nam là đất nước văn hiến, có lịch sử lâu đời. Trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, nhân dân Việt Nam đã hun đúc nên những truyền thống quý báu và nổi bật như yêu nước, kiên cường, đoàn kết, nhân nghĩa…
– Cuối thế kỉ XIX, thực dân Pháp đã đặt được ách cai trị trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Từ một quốc gia độc lập, Việt Nam trở thành nước thuộc địa nữa phong kiến. Mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp ngày càng gay gắt. Nhiệm vụ cứu nước, giải phóng dân tộc trở nên cấp thiết.
– Từ cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. phong trào yêu nước chống Pháp dưới ngọn cờ phong kiến và cuộc vận động cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản đều thất bại. Con đường cứu nước và giải phóng dân tộc của Việt Nam rơi vào khủng hoảng, bế tắc.
Hoàn cảnh quê hương
– Nghệ An là địa phương có truyền thống hiếu học và khoa bảng, người dân chịu khó và cần cù trong lao động. Đây còn là vùng đất của những làn điệu dân ca ví, giặm, là quê hương của nhiều danh nhân như Trạng nguyên Hồ Tông Thốc (1324 – 1404), nữ sĩ Hồ Xuân Hương (1772 – 1822), chi sĩ yêu nước Phan Bội Châu (1867-1940)..
– Nghệ An cũng là địa phương có truyền thống đấu tranh kiên cường chống ách thống trị của thực dân Pháp và phong kiến tay sai. Vào đầu thế kỉ XX, cuộc khai thác thuộc địa của tư bản Pháp đã dẫn đến hình thành khu công nghiệp Vinh – Bến Thủy. Từ đó, Nghệ An trở thành trung tâm công nghiệp, buôn bán lớn ở khu vực Bắc miền Trung. Những thanh niên, trí thức yêu nước và giai cấp công nhân có điều kiện tiếp thu nhiều tư tưởng mới của thời đại.
Hoàn cảnh gia đình
– Hồ Chí Minh xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước, thân phụ là Nguyễn Sinh Sắc và thân mẫu là Hoàng Thị Loan.
– Nguyễn Sinh Sắc là một nhà nho yêu nước, từng đỗ Cử nhân lại trường thi Nghệ An (1894) và đỗ Phó bảng (1901). Ông là một tấm gương sáng về ý chí vượt khó, là người thầy mẫu mực trong dạy chữ, dạy người.
– Bà Hoàng Thị Loan là con gái của nhà nho yêu nước Hoàng Xuân Đường. Bà là người sống chan hòa, giỏi làm ruộng và dệt vải, đã nuôi dưỡng các con bằng tình thương yêu cùng những điệu hò, câu ví, giặm.
– Sinh ra trong hoàn cảnh đất nước mất độc lập, được thừa hưởng những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, quê hương và gia đình. Hồ Chí Minh có sự đồng cảm với người lao động và sớm nhận thức được trách nhiệm đối với nước nhà.
Đến đầu thế kỉ XX, sự nghiệp cứu nước và giải phóng dân tộc Việt Nam “lâm vào tình hình đen tối tưởng như không có đường ra” vì:- Các phong trào yêu nước chống Pháp liên tiếp thất bại: Phong trào Cần Vương (1885-1896) thất bại. Phong trào Duy Tân (1906-1913) thất bại. Phong trào Đông Du (1905-1908) thất bại.- Nền kinh tế Việt Nam bị Pháp thống trị: Pháp vơ vét tài nguyên, bóc lột sức lao động của người Việt. Nông nghiệp, công nghiệp, thủ công nghiệp đều bị sa sút. Nạn đói kém, thất học, dịch bệnh hoành hành.- Nho giáo suy đồi: Nho giáo không còn phù hợp với yêu cầu của thời đại. Nhiều nho sĩ đã sa vào lối sống ích kỷ, hưởng thụ.- Giai cấp tư sản non trẻ, yếu ớt: Giai cấp tư sản chưa có đủ sức mạnh để lãnh đạo phong trào cách mạng.- Chưa có một tổ chức chính trị thống nhất: Các phong trào yêu nước đều hoạt động lẻ tẻ, thiếu sự liên kết.