Lời giải Bài tham khảo Mẫu 3 Phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn – Văn mẫu 11 Cánh diều.
Câu hỏi/Đề bài:
Lưu Quang Vũ là một trong số những nhà viết kịch hàng đầu và có tầm ảnh hưởng lớn đến nền văn hóa nghệ thuật của Việt Nam. Với sự sáng tạo và tài năng của mình, ông đã tạo ra nhiều tác phẩm kịch độc đáo, trong đó có vở kịch đặc biệt mang tên Tôi muốn được là tôi toàn vẹn. Việc Lưu Quang Vũ có tầm ảnh hưởng lớn đến nền văn hóa nghệ thuật của Việt Nam không chỉ đến từ những tác phẩm xuất sắc mà ông tạo ra, mà còn đến từ sự sáng tạo và tài năng của ông. Ông đã mở ra một cánh cửa mới cho nghệ thuật viết kịch tại Việt Nam, khám phá những chủ đề mới mẻ và độc đáo. Tác phẩm Tôi muốn được là tôi toàn vẹn là một minh chứng rõ ràng cho sự đa dạng và phong phú của nghệ thuật viết kịch dưới bàn tay của Lưu Quang Vũ.
Trương Ba, một tay cờ vô cùng giỏi, đã trải qua một bi kịch đau lòng khi anh bị mất mạng một cách oan trái. Trong một lần làm việc không chú ý, Nam Tào đã gây ra một sự nhầm lẫn không mong muốn, khiến Trương Ba phải đối mặt với cái chết. Với mong muốn sửa sai và chuộc lại lỗi lầm, Nam Tào và Đế Thích đã thỏa thuận để tái sinh linh hồn của Trương Ba vào thân xác của một người khác, người vừa mới qua đời. Dường như mọi chuyện đã trở nên êm đẹp khi Trương Ba sống trong thân xác mới, nhưng thực tế không phải như vậy. Trong quá trình ở trong thân xác mới, Trương Ba đã trải qua không ít khó khăn và phiền toái, từ việc bị quấy rối bởi lí trưởng sách, đến việc phải đối mặt với yêu cầu đòi chồng của vợ người đã qua đời, hay thậm chí là sự xa lạ trong gia đình – những người thân yêu và trân trọng nhất. Tất cả những điều này khiến Trương Ba cảm thấy lạ lùng và cảm thấy xa cách với cuộc sống mới. Bản thân Trương Ba cũng phải chịu đựng nhiều đau khổ và nỗi niềm vì sống không hòa hợp với quy luật tự nhiên. Đặc biệt, việc sống trong thân xác mới còn khiến Trương Ba bị ảnh hưởng và mắc phải một số thói quen xấu từ người trước đó. Đoạn trích trong sách giáo khảo này kể về cuộc đối thoại đầy cảm đồng giữa Trương Ba và các nhân vật khác, đưa ra những suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống và ý nghĩa tồn tại.
Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt là một cuộc tranh luận gay gắt và nảy lửa. Trương Ba tỏ ra rằng suốt cuộc đời, ngay cả sau khi qua đời, bản thân anh vẫn sống một cuộc sống trong sạch, nguyên vẹn và thẳng thắn. Anh coi thường xác hàng thịt, xem nó chỉ là một vỏ bọc bên ngoài không có ý nghĩa, tư tưởng hay cảm xúc. Đối với anh, xác chỉ thể hiện những nhu cầu thấp kém như thèm ăn ngon, thèm rượu, điều mà bất kỳ con thú nào cũng có thể có. Tuy nhiên, xác hàng thịt lại cho rằng hồn Trương Ba không thể tách rời xác, và mọi hành động của anh đều bị xác anh hàng thịt chi phối. Cuộc đấu tranh giữa phần con người và phần xác được miêu tả như một cuộc đấu tranh khốc liệt giữa khát vọng và dục vọng, giữa đạo đức và tội lỗi. Từ cuộc đối thoại này, nhà văn truyền đạt thông điệp rằng cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi chúng ta sống một cách tự nhiên, hài hòa giữa phần xác và phần hồn.
Tiếp đến, hồn Trương Ba đã có cuộc trò chuyện với người thân trong gia đình để giãi bày tâm sự. Mỗi thành viên trong gia đình đối diện với tình cảnh khó khăn của Trương Ba và có những thái độ khác nhau. Vợ Trương Ba đã đau đớn khi thấy chồng mình thay đổi đột ngột và cho rằng ông muốn rời khỏi gia đình để tự do với một người khác. Gái, đứa cháu yêu quý của ông, từ chối chấp nhận ông và cho rằng ông đã chết và thay thế bằng một người lạ lẫm và vụng về. Chỉ có chị con dâu là hiểu và yêu thương Trương Ba, nhưng cô ấy cũng không nhận ra ông trong tình trạng hiện tại.
Dù ở những vị trí và có những thái độ khác nhau, tất cả đều nhận thấy sự thay đổi rõ rệt của Trương Ba. Ông không còn nguyên vẹn, trong sáng và thẳng thắn như trước đây. Trương Ba nhận ra sự thay đổi của bản thân, cùng với sự lấn át của xác thịt đối với tâm hồn. Vì vậy, ông đã quyết định trả lại xác thịt cho người hàng thịt.
Điều này có thể là một quyết định khó khăn và đầy cảm xúc đối với Trương Ba. Tuy nhiên, đó cũng là cơ hội để ông tìm lại sự tự do, nguyên vẹn và thăng hoa của tâm hồn.
Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích đã bắt đầu từ quyết định quan trọng đó. Trương Ba không ngần ngại chỉ ra lỗi lầm mà Đế Thích đã gây ra: “Ông chỉ nghĩ rằng tôi muốn sống, nhưng ông không quan tâm đến cách tôi muốn sống.” Trương Ba thể hiện mong ước của mình: “Tôi muốn có một cuộc sống toàn vẹn” và “Không thể sống với bất kỳ giá nào. Có những điều quá quan trọng, không thể trả bằng cả tâm hồn để đạt được sự thanh thản, trong sáng như trước.” Tuy nhiên, Đế Thích không đồng ý và đáp lại: “Ông có nghĩ rằng mọi người đều có thể sống một cuộc sống toàn vẹn như ông sao? Ngay cả tôi cũng không thể. Bên ngoài, tôi không thể sống theo những suy nghĩ sâu thẳm bên trong của mình. Thậm chí cả Ngọc Hoàng cũng phải tuân thủ danh vị của Ngọc Hoàng. Dưới trần gian, trên thiên đình, đều vậy, và ông cũng vậy. Ông đã bị xoá tên khỏi danh sách Nam Tào. Thân thể thực sự của ông đã tan rã trong đất, không còn một dấu vết nào của ông!” Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi Trương Ba nghe tin cu Tị qua đời. Đế Thích đề nghị cho hồn của Trương Ba nhập vào cu Tị, nhưng sau khi trải qua nhiều biến cố, Trương Ba kiên quyết từ chối. Ông nhận ra rằng việc này sẽ gây rắc rối lớn: phải giải thích cho chị Lụa và những người thân trong gia đình về tất cả chi tiết của câu chuyện, đặc biệt là với Gái – dù là cháu gái của ông nhưng với cô ấy, cu Tị là người bạn thân nhất. Hoặc có thể ông sẽ phải đến nhà chị Lụa, tạo cơ hội cho các lý trưởng làm phiền và lợi dụng ông… Cuối cùng, Trương Ba quyết định từ chối lời đề nghị đó và yêu cầu Đế Thích để cu Tị được sống lại, trong khi ông sẽ tự nguyện chết cùng với xác thân. Đây thực sự là một kết thúc hợp lí và ý nghĩa, nếu ta xem xét từ góc nhìn đó, đó chính là kết quả của cuộc đấu tranh giữa khát khao sống và khát khao không chấp nhận cuộc sống giả tạo, không thể là chính mình.
Trong tác phẩm “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn” của Lưu Quang Vũ, thông điệp quan trọng mà tác giả muốn gửi gắm tới độc giả là về sự quý giá của cuộc sống và tầm quan trọng của việc sống một cách trọn vẹn và chính mình. Tác phẩm này nhấn mạnh rằng, chúng ta chỉ có thể tận hưởng và trân trọng cuộc sống thật sự khi chúng ta sống đúng với bản thân và phát triển những giá trị tốt đẹp mà chúng ta mang trong mình.
Lưu Quang Vũ nhấn mạnh về sự quan trọng của việc sống đúng với quy luật tự nhiên và tạo ra sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Chỉ khi con người sống theo quy tắc và cân bằng này, cuộc sống mới thực sự có ý nghĩa và mang lại niềm vui và hạnh phúc. Tác giả muốn khuyến khích độc giả khám phá và phát triển sự đồng điệu giữa cơ thể và tâm trí, tìm hiểu và khám phá những khía cạnh mới của bản thân.
Tác phẩm “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn” là một lời nhắc nhở cho chúng ta về sự quý giá của cuộc sống và tầm quan trọng của việc sống chính mình. Hãy đặt mục tiêu và theo đuổi những giá trị tốt đẹp của bản thân, tạo ra sự cân bằng và hòa hợp giữa thể xác và tâm hồn. Chỉ khi chúng ta sống một cuộc sống trọn vẹn và đúng với chính mình, chúng ta mới có thể tìm thấy ý nghĩa và hạnh phúc thực sự trong cuộc sống.