Gợi ý giải Câu 2 trang 67, SGK Ngữ Văn 11, tập hai – Thực hành tiếng Việt trang 65. Gợi ý: Từ tri thức kiểu bài và những hiểu biết của bản thân về nội dung bài thơ đã học.
Câu hỏi/Đề bài:
Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Riêng những câu thơ
còn xanh
Riêng những bài hát
còn xanh
Và đôi mắt em
như hai giếng nước.
(Văn Cao, Thời gian)
a. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ trên.
b. Cách diễn đạt “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh” có gì đặc biệt?
Hướng dẫn:
Từ tri thức kiểu bài và những hiểu biết của bản thân về nội dung bài thơ đã học, vận dụng để chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ lặp cấu trúc; nhận xét cách diễn đạt đặc biệt ở “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh”
Lời giải:
a. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ trên:
“Riêng những câu thơ
còn xanh
Riêng những bài hát
còn xanh”
→ Tác dụng: Biện pháp tu từ lặp cấu trúc được sử dụng trong đoạn thơ trên để nhấn mạnh sự khác biệt giữa những thứ đã lão hóa, phai mờ với những thứ còn đang tươi tắn, sống động. Từ “còn xanh” được lặp lại cho cả “câu thơ” và “bài hát”, tạo nên hiệu ứng nhấn mạnh và gợi lên hình ảnh sức sống, tươi mới của những câu thơ và bài hát đó.
b. Cách diễn đạt “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh” có đặc biệt ở chỗ sử dụng hình ảnh tượng trưng, khiến cho những thứ vật chất vô tri trở thành biểu tượng cho sự sống động và sức sống của tác phẩm nghệ thuật.
Từ “xanh” được sử dụng như một biểu tượng cho sự tươi mới, sự sống động và sự nguyên sơ, một sự tương phản đối với những thứ đã lão hóa, phai mờ, nhạt nhòa.
Chính vì thế, cách diễn đạt này tạo ra hiệu ứng mạnh mẽ, gợi lên hình ảnh sắc nét của “những câu thơ” và “bài hát” tươi mới, sống động và sức sống của chúng.