Trả lời Câu 3 trang 14, SBT Ngữ Văn 11, tập hai – Bài Đây thôn Vĩ Dạ trang 14 sách bài tập văn 11 – Cánh diều. Hướng dẫn: Đọc và phân tích dựa vào những hình ảnh.
Câu hỏi/Đề bài:
Bức tranh thiên nhiên ở khổ 2 có điểm nào khác so với khổ 1? Sự khác biệt cho biết điều gì về tâm trạng, tình cảm của nhân vật trữ tình?
Hướng dẫn:
Đọc và phân tích dựa vào những hình ảnh, chi tiết nổi bật đặc sắc của khổ thơ 1 và 2. Đồng thời từ đó chỉ ra sự khác biệt trong tình cảm, tâm trạng của nhân vật trữ tình.
Lời giải:
|
Thiên nhiên ở trong khổ thơ 1 |
Thiên nhiên ở trong khổ thơ 2 |
|
Quá khứ |
Hiện tại |
|
Tràn ngập ánh sáng: ấm áp thanh tân |
Chuyển sang tối dần với khắc khoải về trăng (khắc khoải về ánh sáng). |
|
Cảnh vật gắn quyện, hài hòa: nắng của câu thơ 2 rọi xuống câu 3 làm nên màu xanh như ngọc (trong, mát) của vườn tược, sự hài hòa giữa “lá trúc” và “mặt chữ điền” |
Cảnh vật chia lìa: gió mây vốn phải gắn kết với nhau bỗng thành thực thể chia lìa. Sông trăng đẹp dễ nhưng xa cách trong sự ngóng trông, khắc khoải của chủ thể trữ tình (“Có chở trăng về kịp tối nay?”) |
Tâm trạng, tình cảm của chủ thể trữ tình vì thế cũng có sự biến đổi. Ở khổ thơ 1, đó là tâm trạng hạnh phúc, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thôn Vĩ. Tuy nhiên, vì đây là vẻ đẹp của thôn Vĩ trong quá khứ, trong kí ức của chủ thể trữ tình nên ẩn sâu trong đó lai là nỗi buồn tiếc kín đáo về sự cách xa, về cái đẹp đã nằm ngoài tầm với. Sang khổ thơ 2, nét chủ đạo là cái nhì u buồn, cái nhìn đó khiến cho bức tranh thiên nhiên trở thành chia lìa. Vẫn có thế giới của cái đẹp nhưng đầy cách xa (sông trăng đó) khiến chủ thể trữ tình chỉ có thể ngóng trông khắc khỏa (“Có chở trăng về kịp tối nay?”)