Mẫu 3 Cảm nhận về nhân vật Huấn Cao Văn mẫu 10

Câu hỏi/Đề bài:

Lời giải:

Nguyễn Tuân là một nhà văn tài hoa – khí phách. Ngay từ trước Cách mạng tháng Tám, ngòi bút ấy đã biết hướng thiện, hướng mỹ để tìm ra và lưu giữ lại cho đời những vẻ đẹp của một thời vang bóng. Trong nhiều vẻ đẹp của Vang bóng một thời xuất bản năm 1940, nổi lên một vẻ đẹp chói lòa, rực rỡ, vẻ đẹp của hình tượng nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn Chữ người tử tù nổi tiếng của ông.

Nhân vật Huấn Cao được sáng tạo từ một nguyên mẫu có thực trong cuộc đời, đó là nhà thơ Cao Bá Quát anh hùng khí phách lại nổi tiếng viết chữ đẹp một thời. Nguyên mẫu vốn đã đẹp, nhưng khi đi vào tác phẩm, nhờ điển hình hoá nghệ thuật, đã trở thành một hình tượng nhân vật lung linh tỏa sáng với ba vẻ đẹp rực rỡ chói loà: vẻ đẹp của tài hoa; của khí phách hiên ngang bất khuất, của “thiên lương” trong sáng. Ba vẻ đẹp này không tách rời nhau mà gắn bó chặt chẽ với nhau để làm nên vẻ đẹp của nhân vật lí tưởng của Nguyễn Tuân.

Huấn Cao là một người nghệ sĩ chân chính rất mực tài hoa, hiếm có trong nghệ thuật thư pháp. Ông “viết chữ rất nhanh và đẹp”. Chữ viết của ông đã trở thành những bức tranh nghệ thuật và là niềm khao khát của những con người say mê cái đẹp: “có được chữ ông Huấn Cao mà treo là có một vật báu trên đời”. Nhưng Huấn Cao là một con người sống có nhân cách, biết tự trọng. Ông luôn luôn đặt chữ tâm trên chữ tài, trên cả bạc vàng, địa vị: “Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà phải ép mình viết câu đối bao giờ”. Cho nên xin được chữ của ông không phải là chuyện dễ, không phải ai cũng xin được trừ ba người bạn tri âm, tri kỷ của ông: “Tính ông vốn khoảng, từ chỗ tri kỷ, ông ít chịu cho chữ”. Tuy vậy, nhưng khi ông “thấy cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài” của viên quản ngục thì ông lại bằng lòng cho chữ “nào ta có biết đâu một người thầy Quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đi phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.

Những lời khuyên của Huấn Cao với viên quản ngục đã thể hiện rõ quan điểm thống nhất giữa cái tâm và cái tài, giữa cái đẹp và cái thiện: “Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những hoài bão tung hoành của một đời con người”, “tôi bảo thực đấy, thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ở đã, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ cái thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cả đời người lương thiện đi”. Lời khuyên chân thành này của Huấn Cao đã gây xúc động mạnh và cảm hoá được viên quản ngục.

Huấn Cao còn là một người anh hùng, đầy khí phách, sống hiên ngang không hề khuất phục trước uy quyền và bạo lực. Huấn Cao là một lãnh tự của phong trào nông dân khởi nghĩa, ngang nhiên chống lại triều đình, Khi bị bắt, cổ đeo gông, bị giải vào nhà lao chờ ngày xử chém ông vẫn ung dung, không hề sợ sệt: “Huấn Cao đứng đầu gông, quay cổ lại bảo mấy bạn đồng chí: rệp cắn tôi, đỏ cả cổ lên rồi. Phải dỗ gông đi”. Lời viên quản ngục nói với thầy thơ lại càng làm nổi bật cái tài và cái khí phách của Huấn Cao: “Thầy có nghe người ta đồn Huấn Cao ngoài cái tài viết chữ tốt, lại còn có tài bẻ khoá và vượt ngục nữa không?”. Trong tù “Huấn Cao vẫn thản nhiên nhận rượu thịt, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng bình sinh lúc chưa bị giam cầm”, Huấn Cao còn khinh bỉ viên quản ngục, kẻ nắm trong tay quyền lực có thể hành hạ, đánh đập mình vì ông những tượng viên quản ngục này cũng như bao nhiêu viên quản ngục khác. Thái độ khinh bỉ của ông được thể hiện khá rõ trong câu trả lời câu hỏi của viên quản ngục: “Vậy ngài có cần thêm gì nữa xin cho biết. Tôi sẽ cố gắng chu tất”, “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”.

Huấn Cao là một con người rất yêu cái đẹp, cái thiện. Chính vì vậy mà ông cảm thông được tấm lòng biết yêu cái đẹp của viên quản ngục, cho chữ viên quản ngục. Và cũng chính vì có quan niệm thống nhất giữa cái đẹp và cái thiện nên Huấn Cao đã khuyên viên quản ngục nên về quê, rời bỏ cái nghề quản ngục để giữ lấy cái đẹp và cái thiện.

Cảnh cho chữ diễn ra ở cái thời điểm đêm đã về khuya và trong một cái không gian chật hẹp, tối tăm của nhà ngục với “một cảnh tượng xưa nay chưa từng có, đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Trong cảnh này, tác giả đã khéo tạo những hình ảnh đối lập. Thứ nhất là sự đối lập giữa cái đẹp của “tấm lụa trắng tinh”, “phiến lụa óng”, “nét chữ vuông tươi tắn”, thoi mực thơm” với cái dơ dáy, bẩn thỉu của “buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Thứ hai là sự đối lập giữa hình ảnh người tù “cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh váng” với hình ảnh viên quản ngục “khúm núm” và thầy thơ lại gầy gò “run run bưng chậu mực”. Sự đối lập thứ nhất cho ta thấy giữa cái ác, nơi tăm tối của nhà ngục cái đẹp vẫn sống, không hề bị tiêu diệt. Trong sự đối lập thứ hai ta thấy một sự chuyển hoá quyền lực. Viên quản ngục nắm trong tay quyền hành hạ, đánh đập Huấn Cao lại trở thành “khúm núm” trước Huấn Cao. Đó phải chăng chính là sức mạnh của cái đẹp, cái thiện đã chiến thắng cái xấu cái ác.

Qua hình tượng nhân vật Huấn Cao, Nguyễn Tuân muốn bày tỏ những quan niệm của mình về cái đẹp. Với Nguyễn Tuân, cái tài phải đi đôi với cái tâm. Cái đẹp và cái thiện không thể tách rời nhau. Đó là một quan niệm thẩm mĩ tiến bộ của tác giả.