Giải chi tiết Mẫu 3 Phân tích đoạn 4 Bình ngô đại cáo – Văn mẫu 10 Chân trời sáng tạo.
Câu hỏi/Đề bài:
Lời giải:
Trong dòng thơ ca ca ngợi truyền thống yêu nước xuyên suốt lịch sử văn học Việt Nam, Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi được coi là “áng thiên cổ hùng văn”, là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc. Các thế hệ người Việt Nam luôn yêu quý và tự hào.
Bình Ngô Đại Cáo được Nguyễn Trãi viết theo lệnh của Lê Lợi vào khoảng đầu năm 1428, khi cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nghĩa quân Lam Sơn thắng lợi, quân Minh buộc phải ký hòa ước và rút quân về nước của chúng, và chúng ta đã giữ vững độc lập, tự chủ và hòa bình. Nguyễn Trãi là vị anh hùng dân tộc, bậc toàn tài hiếm có trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam. Ông có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh và còn là nhà thơ trữ tình sâu sắc, nhà văn chính luận kiệt xuất, cây đại thụ đầu tiên của nền văn học trung đại Việt Nam.
Tác phẩm Bình Ngô Đại Cáo được Nguyễn Trãi viết theo thể tự sự, một thể loại văn học có nguồn gốc từ Trung Quốc, viết bằng chữ Hán, thuộc thể loại chính luận, với nội dung thông báo một chủ trương, một sự kiện quan trọng những sự kiện liên quan đến quốc gia, dân tộc, được công bố trước toàn dân. Nhan đề tác phẩm có ý nghĩa như một lời thông cáo hùng tráng tuyên bố đã bình định được giặc Ngô – cái tên mang hàm ý khinh thường quân Minh xâm lược. Báo cáo có bố cục chặt chẽ, mạch lạc, được viết bằng văn xuôi, sử dụng ngôn ngữ đặc sắc và sử dụng hệ thống hình ảnh sinh động, giàu sức gợi.
Đoạn một nêu bật luận điểm chính nghĩa của cuộc kháng chiến, đó là tư tưởng nhân nghĩa kết hợp với độc lập dân tộc: “Việc nhân nghĩa cốt để yên dân/ Quân điếu phạt trước lo trừ bạo” và “Đại Việt ta cũng vậy”. “. Đã được một thời gian dài. / Đã lâu chúng ta mừng một nền văn hiến”. Đoạn 2 của bản cáo trạng vạch trần và tố cáo tội ác man rợ của giặc Minh. Bọn giặc Minh ở các điểm: âm mưu cướp nước, chủ trương cai trị vô nhân đạo, giết người dã man. Đồng thời, đoạn văn cũng nêu lên nỗi thống khổ, lầm than của nhân dân và dân tộc ta dưới ách đô hộ, mang ý nghĩa như một bản anh hùng ca về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, buổi đầu khởi nghĩa gặp rất nhiều khó khăn, lương thực, binh lính, nhân tài đều thiếu thốn, nghĩa quân ở vào thế yếu, nhưng nghĩa quân do Lê Lợi lãnh đạo đã khôn ngoan, ngoan cường, nghĩa tình. Vận dụng cách đánh phù hợp, nghĩa quân Lam Sơn ngày càng trưởng thành và ngày càng lập được nhiều chiến công giòn giã, vang dội. Giặc bị đánh bại liên tiếp, trận sau còn bi tráng hơn cả tr sửa đổi một. Tất cả các tướng địch bại trận đều có nỗi xấu hổ riêng: có người treo cổ tự tử, có người quỳ gối xưng tội, có người bị làm nhục. Đoạn đầu của phóng sự còn ca ngợi lòng nhân đạo, yêu chuộng hòa bình của quân và dân ta đã tha cho quân địch đầu hàng, cung cấp phương tiện, lương thực để chúng trở về quê hương. Đoạn cuối của bản cáo trạng trịnh trọng tuyên bố chấm dứt chiến tranh, khẳng định nền độc lập của đất nước và nền hòa bình lâu dài, bày tỏ niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
Và ở phần 4 – phần cuối, Nguyễn Trãi không giấu nổi niềm vui chung của cả dân tộc, thay Lê Lợi long trọng tuyên bố nền độc lập muôn đời:
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
Kiền khôn bĩ rồi lại thái
Nhật nguyệt hối rồi lại minh
Từ đó thấy được viễn cảnh huy hoàng, tươi sáng của núi sông Xã Tắc. Có được thực tại hôm nay là nhờ những ngày đau thương năm xưa “Muôn đời thái bình ổn định”. Đoạn kết “Báo xa gần/ Ai cũng hay” chia sẻ niềm vui, niềm tự hào và niềm tin về ngày mai, về tương lai đất nước.
Phóng sự đã thể hiện thành công đặc trưng của thể loại. Bên cạnh đó, giọng điệu biến đổi linh hoạt ở từng phần, có lúc thiết tha than thở, có lúc dữ dội hào hùng, khi cuộn trào như thủy triều về đề tài lịch sử – văn học đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Sự hiểu biết về lịch sử, sự kiện lịch sử, truyền thuyết của Nguyễn Trãi đã làm cho tác phẩm trở nên thuyết phục và hấp dẫn hơn.
Từ khi ra đời, Bình Ngô Đại Cáo được coi là bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc, vừa tố cáo tội ác của quân Minh xâm lược, vừa khẳng định độc lập, chủ quyền của dân tộc. Trải qua bao thăng trầm nhưng giá trị của Bình Ngô Đại Cáo vẫn tồn tại cho đến ngày nay và Nguyễn Trãi – nhà quân sự tài ba, nhà chính trị lão thành, nhà thơ, nhà văn kiệt xuất sẽ đời đời được ghi nhớ khắc sâu trong tâm hồn mỗi người con đất Việt.