Soạn văn Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 46 SGK Văn 10 Cánh diều – Cảm xúc mùa thu. Hướng dẫn: Đọc kĩ phần dịch thơ và phần dịch nghĩa.
Câu hỏi/Đề bài:
Đối chiếu các câu trong phần dịch thơ với phần dịch nghĩa để có nhận xét bước đầu về bài thơ dịch.
Hướng dẫn:
– Đọc kĩ phần dịch thơ và phần dịch nghĩa.
– Đối chiếu giữa hai phần.
Lời giải:
Cách 1
– Câu 1:
+ Dịch nghĩa: “Sương móc trắng xoá làm tiêu điều cả rừng cây phong”.
+ Dịch thơ: “Lác đác rừng phong hạt móc sa”.
→ Phần dịch thơ đã làm giảm mức độ tiêu điều của rừng phong khi thu đến.
– Câu 2:
+ Dịch nghĩa: “Núi Vu, kẽm Vu hơi thu hiu hắt”.
+ Dịch thơ: “Ngàn non hiu hắt, khí thu hòa”.
→ Phần dịch thơ không chỉ rõ hai địa điểm cụ thể là núi Vu và kẽm Vu.
– Câu 3:
+ Dịch nghĩa: “Giữa lòng sông, sóng vọt lên tận lưng trời”.
+ Dịch thơ: “Lưng trời sóng gợn lòng sông thẳm”.
→ Phần dịch thơ dùng từ “gợn” nên chưa làm rõ được mức độ của sóng so với phần dịch nghĩa.
– Câu 6:
+ Dịch nghĩa: “Con thuyền lẻ loi buộc mãi tấm lòng nhớ nơi vườn cũ”.
+ Dịch thơ: “Con thuyền buộc chặt mối tình nhà”.
→ Phần dịch thơ dịch thiếu từ “lẻ loi” → làm mất trạng thái của con thuyền.
– Câu 7:
+ Dịch nghĩa: “Chỗ nào cũng rộn ràng dao thước để may áo rét”.
+ Dịch thơ: “Lạnh lùng giục kẻ tay dao thước”.
→ Phần dịch thơ dùng từ “lạnh lùng”, khác với từ “rộn ràng” trong phần dịch nghĩa. Từ đó, làm giảm mức độ trạng thái của hoạt động may áo rét.
Cách 2:
Đối chiếu bản dịch thơ của Nguyễn Công Trứ với bản phiên âm và phần dịch nghĩa, ta có mấy nhận xét sau:
– Ưu điểm: Bản dịch thơ cơ bản đã thể hiện được khá sắc sảo tinh thần của bài thơ. Bản dịch có thể coi là khá đạt.
– Nhược điểm: Bản dịch còn có một số vênh lệch so với bản phiên âm:
+ Trong câu đầu, bản dịch thơ chưa chuyển tải được ý nghĩa của từ “điêu thương” – đây là một tính từ đã được động từ hóa (làm tiêu điều). Vì vậy ở trong bản phiên âm nó mang nghĩa rất mạnh – chỉ sự tàn phá khắc nghiệt của sương móc đối với rừng phong.
+ Chữ “thẳm” trong câu ba (bản dịch) chưa thật sát nghĩa. Đồng thời nó còn làm cho âm hưởng thơ trầm xuống.
+ Câu 5, bản dịch bỏ mất chữ “lưỡng khai” – là một từ quan trọng của bản phiên âm – nhấn mạnh số lần lặp lại. Cũng vậy ở câu 6, chữ “cô” cha dịch được làm cho câu thơ cha thật sự thể hiện được nỗi lòng của kẻ ly hương.
Cách 3:
Nhận xét: về ý nghĩa thì không thay đổi, tuy nhiên các câu thơ trong phần dịch thơ chau chuốt hơn.