Lời giải Câu 7.1 trang 20 Bài 7. Xu hướng biến đổi một số tính chất của đơn chất – biến đổi thành phần và tính chất của hợp chất trong một chu kì và trong một nhóm SBT Hóa 10 Cánh diều. Gợi ý: Dựa vào.
Câu hỏi/Đề bài:
Chọn nguyên tử có bán kính lớn hơn trong mỗi cặp nguyên tử nguyên tố sau:
a) Al và In.
b) Si và N.
c) P và Pb.
d) C và F.
Hướng dẫn:
Dựa vào
– Xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử:
+ Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần
+ Trong một nhóm, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần
– Cách thực hiện:
+ Bước 1: Xác định vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn (chu kì nào? Nhóm nào?)
+ Bước 2: Dựa vào xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử để xác định đáp án đúng
Trong trường hợp, có nguyên tố không cùng chu kì và không cùng nhóm với một nguyên tố khác, ta so sánh thông qua một nguyên tố trung gian có cùng chu kì với một nguyên tố và cùng nhóm với nguyên tố còn lại.
Lời giải:
– Bước 1: Xác định vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn
|
Nhóm Chu kì |
IA |
IIA |
IIIA |
IVA |
VA |
VIA |
VIIA |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
Al |
C |
N |
|
F |
|
3 |
|
|
|
Si |
P |
|
|
|
4 |
|
|
In |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
Pb |
|
|
|
– Bước 2: Dựa vào xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử
a) Trong cùng một nhóm IIIA, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân, ta có chiều tăng dần bán kính nguyên tử là: Al < In
→ Nguyên tử có bán kính lớn hơn: In
b) Do nguyên tố Si và N không có cùng chu kì và cũng không cùng nhóm nên ta so sánh thông qua nguyên tố trung gian là C (Cùng chu kì với N và cùng nhóm với Si)
+ Trong cùng một chu kì 2, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân, ta có chiều tăng dần bán kính nguyên tử là: N < C (1)
+ Trong cùng một nhóm IVA, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân, ta có chiều tăng dần bán kính nguyên tử là: C < Si (2)
→ Từ (1) và (2) ta có dãy sắp xếp theo chiều tăng dần bán kính nguyên tử:
N < C < Si
→ Nguyên tử có bán kính lớn hơn: Si
c) Do nguyên tố P và Pb không có cùng chu kì và cũng không cùng nhóm nên ta so sánh thông qua nguyên tố trung gian là Si (Cùng chu kì với P và cùng nhóm với Pb)
+ Trong cùng một chu kì 3, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân, ta có chiều tăng dần bán kính nguyên tử là: P < Si (1)
+ Trong cùng một nhóm IVA, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân, ta có chiều tăng dần bán kính nguyên tử là: Si < Pb (2)
→ Từ (1) và (2) ta có dãy sắp xếp theo chiều tăng dần bán kính nguyên tử:
P < Si < Pb
→ Nguyên tử có bán kính lớn hơn: Pb
d) Trong cùng một chu kì 2, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân, ta có chiều tăng dần bán kính nguyên tử là: F < C
→ Nguyên tử có bán kính lớn hơn: C